Middeleeuws Texten
In opdracht van de NTR en het NWO - Nederlands Instituut voor Wetenschappelijk Onderwijs - maakte ik een portret van boekhistoricus Erik Kwakkel, voor wie het kijken naar Middeleeuwse boeken interessanter is dan het lezen ervan.
Hoe ziet het boek eruit? Welke vorm heeft het? Wat voor kleur? Hoe zou iemand het vroeger hebben vastgehouden? Dat zijn voor Kwakkel de zaken die ertoe doen, niet de inhoud.
Zoals wij nu post-its gebruiken, maakten ook mensen in de Middeleeuwen gebruik van briefjes tussen de bladzijdes. Pagina’s die ze belangrijk vonden voorzagen ze van een ezelsoortje. Hier en daar moest een pen uitgeprobeerd worden: kleine krasjes en doodles zijn daarvan het resultaat.
Ook schreef de gewone mens uit de Middeleeuwen kattebelletjes, kleine briefjes vol afkortingen en spelfoutjes, gericht op het snel iets op papier krabbelen. Eigenlijk op dezelfde wijze als wij nu sms’jes of WhatsApp-berichtjes schrijven. Hetzelfde effect, hetzelfde idee, hetzelfde soort mensen, alleen niet digitaal.
Door zijn eigenwijze manier van kijken naar boeken, laat Kwakkel iets van het leven zien van de gewone mens uit de Middeleeuwen. En dat blijkt dat we in zo’n 700 jaar tijd eigenlijk helemaal niet zoveel veranderd zijn.